Inleiding
Wat is een springer (Engels “jump-cut”), vraag je je af? Dit is een abrupte overgang, meestal tussen twee opeenvolgende shots, waardoor het lijkt alsof het onderwerp van de ene plek naar de andere springt, zonder continuïteit (d.w.z. een niet soepele overgang).
Meestal willen we een ‘soepel en goed lopende’ film maken en dat betekent ook dat we proberen goed lopende “niet-voelbare” overgangen (“lassen”) te maken. “Springers” zijn overgangen die juist wèl vreemd overkomen. Dit kan bijvoorbeeld door:
- een plotseling wisselende stand van een hoofd/arm/hand die (doordat we een stukje hebben weggelaten (de tijdverdichting)) ineens anders is,
- een achtergrond (de wolken in de lucht) die ineens verandert,
- een aandachtspunt dat eerst links in het beeld ligt en vervolgens (in het volgende shot) rechts in het beeld ligt,
- een beweging (zoals het lopen van een persoon of een dier) die (qua richting) niet goed doorloopt over 2 shots, (of)
- dat we over de (dramatische of bewegings-) as gaan.
Springers (Jump cuts) kunnen storend zijn. Ze vestigen de aandacht op het proces van filmmaken en monteren, waardoor de kijker uit het verhaal wordt gehaald. Dus normaal gesproken worden ze gezien als iets dat moet worden vermeden. Maar, springers kunnen ook op creatieve manieren worden gebruikt.
Hoe jumpcuts te vermijden?
Bij het maken van een scène worden jump-cuts meestal vermeden door de camerahoeken en het kader van de opname voldoende te variëren. Een vuistregel is dat de cameraposities tussen de twee opnamen ten minste 45 graden verschillen (dus kies een andere camera positie) èn dat tegelijk het kader wisselt (van Close-Up (CU) naar Medium of van Totaal naar Medium).
Als je springers in een interview moet verdoezelen, kun je dat doen met aanvullend beeldmateriaal, zoals (1) shots vanuit een andere camerahoek of (2) gebruik van B-roll (tussenshots = insert) opnamen. Als het kan, film een interview dan altijd vanuit twee hoeken (met verschillende kaders). Als je dan verschillende delen van de dialoog moet samenvoegen om je verhaal te vertellen (je laat een deel van de tekst dus weg), dan hoef je (in je montage) alleen maar naar de andere camera te gaan om de springer te vermijden.
Als je geen andere camera hebt, maak dan voor of na het interview handgebaren en sfeerbeelden en gebruik deze als inserts over de overgang (las).
Hoe jumpcuts te omarmen
Maar, zoals gezegd, kun je springers ook juist creatief toepassen. Springers kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om het verstrijken van de tijd te laten zien of om een reeks te versnellen. Springers kunnen ook stilistisch worden gebruikt, om een stemming te creëren of om een bepaald creatief tempo aan te geven.
Tot slot, springers kunnen ook worden gebruikt voor een komisch effect. Wanneer je een pratend hoofdinterview of monoloog opdeelt, kunnen ze verwarring of onduidelijkheid benadrukken. Je zult zien dat deze techniek veel wordt gebruikt in vlogs.
Tot slot
In deze les is een goed overzicht gegeven van hoe we al deze valkuilen kunnen voorkomen en oplossen in de montage. Zie ook nog de bijgevoegde filmpjes (o.a. van De Videomakers).